TikTok is het speelplein van een nieuwe generatie. Een plek waar creativiteit, humor, dansjes en lip-syncs samenkomen. Maar het is ook een podium geworden voor wie durft te choqueren. Want wie echt wil opvallen tussen de miljarden video’s, moet tegenwoordig steeds verder gaan. Soms té ver.
Een simpele trend is allang niet meer genoeg om viraal te gaan. Er moet spanning inzitten. Ongemak. Iets dat kijkers doet klikken, delen of discussiëren. En precies daar wringt het: waar ligt de grens tussen entertainment en grensoverschrijdend gedrag?
Van ijsblokjes tot boodschappen met bijbedoeling
De eerste TikTok-challenges waren onschuldig. Denk aan de Ice Bucket Challenge of het leren van een ingewikkelde choreo op een Drake-hit. Maar inmiddels is de toon veranderd. Veel challenges draaien niet meer om lol, maar om de shockfactor. Een van de recentste voorbeelden komt uit Nederland: twee vriendinnen gaan samen boodschappen doen, terwijl ze via afstandsbediening iets anders besturen dan een winkelkarretje.
De video gaat razendsnel rond op TikTok. Niet alleen vanwege het lachen en gieren, maar ook omdat het ongemak van winkelend personeel en toevallige omstanders zichtbaar voelbaar is. Het lijkt grappig, maar roept tegelijk vragen op. Want wat gebeurt er eigenlijk als sociale media en publieke ruimtes samensmelten in een soort real-life performance?
Sociale normen op de schop
Voor veel TikTokkers is er nog maar één regel: als het views oplevert, is het de moeite waard. En dus zie je steeds vaker video’s waarbij mensen bewust provoceren in het openbaar. Dat gaat van naakt in de sneeuw springen, tot doen alsof je onwel wordt in de trein. Of dus, een schijnbaar onschuldige boodschaprun met een extra dimensie.
In zulke video’s zijn grenzen een rekbaar begrip. Wat voor de één grappig is, voelt voor een ander als ongemakkelijk, schokkend of zelfs respectloos. Maar door de snelheid waarmee content viraal gaat, is er vaak geen tijd of ruimte voor nuance. Je bent trending of je bent vergeten.
Waarom werkt het?
De reden dat dit soort content scoort, is simpel: het triggert emoties. Verwarring, schaamte, plaatsvervangend ongemak of simpelweg de drang om te blijven kijken. Het algoritme smult ervan. Hoe meer mensen blijven hangen, hoe vaker de video wordt aanbevolen aan anderen. En voordat je het weet, staat een actie die begon als een “grapje” op miljoenen telefoons wereldwijd.
Daar komt bij dat de drempel om mee te doen aan zo’n trend steeds lager wordt. Alles wat je nodig hebt is een telefoon, een idee en iemand die het filmt. En zolang de sociale beloning hoog is — likes, shares, volgers — blijft de motivatie bestaan.
Wie trekt de grens?
Maar de gevolgen? Die zijn niet altijd te overzien. Medewerkers in winkels of restaurants worden vaak ongewild onderdeel van een video. Hun gezichten verschijnen op internet zonder toestemming, en de sfeer waarin zij hun werk moeten doen verandert. Wat begint als een stunt voor de lol, kan eindigen in klachten, imagoschade of zelfs juridische stappen.
Ook TikTok zelf heeft moeite met dit soort content. Hoewel het platform richtlijnen heeft tegen seksuele of ongepaste openbare inhoud, glipt veel erdoorheen zolang het net binnen de lijnen blijft. Bovendien is het handhaven lastig: er verschijnen duizenden nieuwe video’s per minuut.
Toch nemen steeds meer bedrijven en instellingen maatregelen. Supermarkten verwijderen bijvoorbeeld video’s waarin hun vestigingen zichtbaar zijn en spreken medewerkers aan op hoe te reageren bij “prankers” of “TikTok-acties”. Want ook al is het niet verboden, gewenst is het zeker niet altijd.
De verantwoordelijkheid van kijkers én makers
Uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid bij zowel de kijkers als de makers. Als publiek kunnen we kiezen: geven we aandacht aan extreme content, of scrollen we door? En als maker: stel je jezelf de vraag of de grap ook leuk is voor anderen, of alleen voor je volgers?
Want wat vandaag viraal gaat, kan morgen je reputatie kosten. En als je denkt dat alles moet kunnen “omdat het toch maar een grapje is”, besef dan dat een ander die grap misschien helemaal niet leuk vindt — of er zelfs nadeel van ondervindt.
TikTok blijft een plek waar creatieve en bizarre dingen kunnen ontstaan. En dat is prachtig. Maar het wordt tijd dat we met z’n allen iets kritischer kijken naar wat we online normaliseren. Niet alles wat viraal gaat, verdient applaus. En niet alles wat trending is, is ook iets om trots op te zijn.
Dus de volgende keer dat je een video voorbij ziet komen waarin iemand het randje opzoekt, stel jezelf eens de vraag: is dit echt geniaal… of gewoon gênant?
via dailybuzz & janice blok/tiktok
