Het gezeik over fatbikes sleept al maanden voort in Den Haag. De Tweede Kamer wilde strengere regels alleen voor de dikke-banden-monsters, maar het kabinet zegt: onzin, niet te doen. Dus komt er een generieke oplossing.
Minister Tieman van Infrastructuur trekt de streep: kinderen en jongeren tot 18 jaar moeten straks op alle e-bikes een helm dragen. Dus niet alleen de fatbike, maar ook de elektrische stadsfiets, bakfiets en alles ertussenin.
Geen uitzonderingen
Volgens Tieman is het onmogelijk om fatbikes apart aan te pakken. Politie kan ze niet goed onderscheiden, fabrikanten kunnen software makkelijk tweaken en de grenzen tussen e-bike-modellen zijn te dun.
Dus is er maar één optie: iedereen onder de 18 op een elektrische fiets moet straks een helm op hun kop. Klaar. Praktisch, duidelijk, en volgens de minister de enige manier om ongelukken terug te dringen.
Fatbike als zorgenkindje
Toch draait het allemaal om die fatbike. De stoere tweewieler met brede banden is razend populair onder jongeren, maar ook berucht door ongelukken en gevaarlijke situaties. In 2024 belandden zes keer meer jongeren met hersenletsel op de spoedeisende hulp.
Tieman zegt dat hij zich grote zorgen maakt. Jongeren scheuren zonder helm door het verkeer, met alle gevolgen van dien. Volgens hem is het onverantwoord om dit nog langer toe te laten.
Ongelukken nemen toe
De cijfers liegen er niet om. Volgens VeiligheidNL is het aantal e-bike-ongelukken in vijf jaar verdubbeld. Vooral 12- tot 17-jarigen knallen massaal op de spoed. Het aantal jongeren met hersenletsel na een e-bike-ongeluk is zelfs verzesvoudigd.
En dat is precies de reden dat Tieman doorpakt. Niet alleen omdat fatbikes populair zijn, maar omdat de hele groep e-bikes risicovol blijkt. Daarom werkt een algemene regel volgens hem beter.
Politieke weerstand
In de Tweede Kamer zijn ze er niet blij mee. Een meerderheid wil geen generieke maatregelen. De PVV en andere partijen zeggen dat de helmplicht alleen om fatbikes zou moeten draaien, precies zoals de Kamer had opgedragen.
Maar Tieman zegt: dat is juridisch en praktisch onhaalbaar. Hij legt het rapport van adviesbureau Goudappel op tafel, waarin staat dat verschillen tussen fatbikes en andere e-bikes simpelweg te klein zijn.
Rapport als steun
Volgens Goudappel is een helmplicht de meest logische maatregel. Ze onderzochten gewicht, koppel en snelheid, maar concludeerden dat die grenzen makkelijk te manipuleren zijn. Software-update, bredere banden of een ander zadel en de regel is omzeild.
Daarom moet je alle e-bikes gelijk behandelen. Alleen dan kan de politie handhaven, fabrikanten controleren en wordt het verkeer aantoonbaar veiliger. Precies zoals eerder gebeurde met de helmplicht voor snorfietsen.
Helmplicht vanaf 2027
De regels kunnen pas in 2026 worden uitgewerkt en de helmplicht gaat waarschijnlijk in 2027 gelden. Details zijn nog onduidelijk: welke helm precies verplicht wordt, of passagiers in een elektrische bakfiets ook een helm moeten dragen, en wat de boete wordt.
Daarnaast wordt gewerkt aan een keurmerk voor veilige fietsen. Samen met de branche wil het ministerie dat e-bikes aan strengere standaarden voldoen, zodat jongeren minder risico lopen.
Geen minimumleeftijd
Een minimumleeftijd voor e-bikes komt er niet. Volgens Tieman zou dat de mobiliteitsvrijheid van kinderen te veel aantasten. Dus kinderen mogen blijven fietsen, maar wel met een helm op.
Wel komt er meer voorlichting. Denk aan campagnes en een gedragsaanpak om jongeren en ouders bewust te maken van de risico’s. Want alleen regels zijn volgens de minister niet genoeg.
Politieke machtsspelletjes
Formeel kan het kabinet de helmplicht zonder de Kamer invoeren. Maar partijen kunnen Tieman wel ter verantwoording roepen. De komende maanden wordt duidelijk of hij steun krijgt of dat dit nog een stevig gevecht wordt.
Feit is dat de Kamer steeds minder trek heeft in generieke regels. Maar Tieman houdt voet bij stuk. Hij zegt dat een uitzondering voor fatbikes juridisch gezien een “heilloze weg” is die alleen maar extra problemen veroorzaakt.
Ongelukken blijven stijgen
De harde cijfers geven hem gelijk. De populariteit van e-bikes blijft groeien en daarmee ook de ongelukken. Jongeren gebruiken e-bikes niet alleen voor school of werk, maar ook om te scheuren. Met snelheden die vaak niet meer veilig zijn.
Daarmee wordt de druk groter. Want als de Kamer dit plan torpedeert en er intussen nog meer ongelukken gebeuren, zullen partijen zich moeten verantwoorden tegenover ouders en slachtoffers.
Fatbike in de spotlights
De fatbike blijft symbool staan voor het probleem. Gemeenten als Enschede willen ze verbieden, scholen klagen over overlast en ouders zien hun kinderen roekeloos scheuren zonder helm. Het imago is inmiddels net zo breed als de banden zelf.
Toch wijzen onderzoekers erop dat brede banden de fiets juist stabieler maken. Het gevaar zit niet per se in de fatbike zelf, maar in de snelheid, het gebruik en het gebrek aan bescherming.
Goudappel en DTV
Niet alleen Goudappel, ook mobiliteitsbureau DTV zegt dat fatbikes niet apart te reguleren zijn. Te veel overlap met andere e-bikes, te veel manieren om regels te ontwijken. Alleen generieke maatregelen hebben kans van slagen.
Hun advies: ga voor helmplicht, combineer het met duidelijke regels en zorg voor betere handhaving. Dan maak je écht verschil. En precies dat is wat Tieman nu probeert door te zetten.
Vergelijking met snorfietsen
Eerder zagen we hetzelfde bij de snorfiets. Toen die steeds sneller en gevaarlijker werd, kwam er een helmplicht en een rijbaanverplichting. Het effect: minder ongelukken, meer veiligheid, ondanks kritiek en uitwijkgedrag.
Tieman wil die lijn nu doortrekken naar e-bikes. Niet omdat hij fatbikes haat, maar omdat cijfers aantonen dat jongeren te vaak en te hard onderuit gaan.
Strijd nog niet gestreden
De komende maanden wordt duidelijk of de Kamer meegaat of blijft hakken op het onderscheid tussen fatbikes en andere e-bikes. Voor nu lijkt de helmplicht onvermijdelijk, al blijft de weerstand groot.
Tieman gokt op de kracht van cijfers en onderzoeken. Want hoe meer bewijs op tafel ligt, hoe moeilijker het voor partijen wordt om zich te verzetten. Zeker als het om jongeren en veiligheid gaat.
