Olijfolie hoort bij Italië zoals espresso, pasta en luid praten aan tafel. Maar waar je in de supermarkt vaak gewoon een fles uit het schap grist, ligt dat in Italië net even anders. Daar is olijfolie serieuze business. Duizenden kleine producenten, tientallen soorten, elk met een eigen smaak, kleur en gebruik.
Wil je een écht goede fles olijfolie mee naar huis nemen, of gewoon ter plekke de beste kopen? Hier lees je waar je op moet letten, zodat je geen fabrieksmeuk uit een plastic fles scoort, maar pure vloeibare goud.
1. Koop lokaal
De beste olijfolie koop je dicht bij de boom. Ga je naar Umbrië, Puglia, Toscane of Sicilië? Dan zit je al goed. Zoek kleine producenten, boerderijen (frantoio), of lokale markten. Vaak kun je proeven voor je koopt.
Waarom dit werkt:
– Korte keten, dus verser
– Geen massaproductie
– Vaak biologisch of ambachtelijk geperst
Let op bordjes langs de weg: “Vendita Olio” of “Olio extravergine di oliva”. Daar moet je zijn.
2. Let op ‘extra vergine’
Alleen de allerbeste olie mag zich extra vergine noemen. Dat betekent: koudgeperst, zonder chemische troep, met een zuurgraad onder de 0,8%. Het is de eerste en puurste persing van de olijven.
Op het etiket moet staan:
– “Olio extra vergine di oliva”
– Geproduceerd en gebotteld in Italië
– Herkomst: het liefst 100% Italiaans (niet “EU blend”)
Niet intrappen bij: “Olio d’oliva” zonder ‘extra vergine’ – dat is geraffineerde olie van lagere kwaliteit.
3. Kijk naar het etiket
Een goed etiket vertelt je alles: herkomst, soort olijven, oogstdatum, zuurgraad, frantoio (de producent), botteldatum. Hoe meer info, hoe beter.
Zo weet je of je te maken hebt met:
– Een lokale topper
– Een industriële fabriek (weinig info = slecht teken)
– Een mix van EU-olijven (vaak goedkoper, maar geen karakter)
Extra pluspunten: DOP- of IGP-keurmerk (streekbescherming), biologische certificering.
4. Check de kleur van de fles
Goede olijfolie zit in een donkere glazen fles of blik. Licht en warmte zijn namelijk vijanden van kwaliteit. Staat het in een doorzichtige plastic fles op een zonnige plank? Laten staan.
Beste verpakking:
– Donkergroen of bruin glas
– Blik (ideaal voor transport of opslag)
– Kurkdop of schroefdop met anti-lekdopje
En altijd: koel en donker bewaren. Niet boven je fornuis dus.
5. Proef als het kan
Bij kleine boerderijen of delicatessenwinkels mag je vaak proeven. Doe dat. Want goede olijfolie herken je aan:
– Geur: fris, grassig, peperig, een tikje fruitig
– Smaak: eerst zacht, dan een lichte bitterheid, en een prikkeltje in je keel
– Textuur: licht stroperig, niet waterig
Als je moet hoesten van de eerste slok? Da’s een goed teken. Dat is de fenol, die zit in verse, krachtige olie.
6. Let op de oogstdatum
Olijfolie is geen wijn: ouder is niet beter. Hoe verser, hoe voller van smaak en voedingswaarde. Check op de fles:
– Oogstjaar (raccolta)
– Botteldatum (imbottigliato)
Idealiter koop je olie van de laatste oogst (meestal oktober–december). Dus in juli koop je olie van het najaar ervoor.
7. Prijs zegt iets, maar niet alles
Een fles topkwaliteit extra vergine olie kost in Italië tussen de €8 en €20 per liter, afhankelijk van de regio, verpakking en producent. Zie je een fles van €3 per liter? Dan weet je dat het geen ambacht is.
Maar: een onbekende lokale producent met een fles voor €10 kan beter zijn dan een dure supermarktolie van een ‘groot merk’.
8. Waar gebruik je welke olie voor?
– Rauw over salades, groenten of brood? → Neem een fruitige, peperige extra vergine
– Bakken en braden? → Gebruik een mildere, goedkopere olie (mag ook geen extra vergine zijn)
– Dippen met brood? → Kies de krachtigste olie die je kunt vinden
Olijfolie is niet alleen een ingrediënt, het is een smaakmaker. De juiste olie tilt je eten naar een hoger niveau.
Tot slot
In Italië is olijfolie geen bijzaak. Het is cultuur. Traditie. Trots. Koop dus niet zomaar de eerste de beste fles bij het tankstation, maar neem de tijd om te kijken, ruiken, proeven. En als je eenmaal het verschil kent, wil je nooit meer terug naar supermarktspul.
